Ergo Pers agenda, 20 jaar Ergo Pers, Main d’œuvre in het Gemeentemuseum Den Haag


		We, too, can divide ourselves, it's true. But only into flesh and a broken whisper. Into flesh and poetry. —from "Autotomy" by Wislawa Szymborska




Jürgen Partenheimer, the beginning of a new "Diary" in Vancouver: The Raven Diaries

next 2015	• • •	De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen organiseert voor het eerst een internationale kunstboekenbeurs. Meer dan 70 standhouders uit België, Nederland, Duitsland en Frankrijk bieden kunstboeken, kunstenaarsboeken, fotoboeken, tentoonstellings catalogi, tijdschriften en ander artistiek drukwerk aan. De beurs vindt plaats op zaterdag 18 oktober en is gratis toegankelijk van 10 tot 17 uur.

	• • •	Mario De Brabandere 14 September - 26 October 2014 Kristof De Clercq Gallery, Ghent www.kristofdeclercq.com

	• • •	Hanns Schimansky jusqu'au bout du jardin... \| 20 September 2014 - 15 November 2014 Galerie Jaeger Bucher is pleased to present new works by the artist Hanns Schimansky with a solo show entitled jusqu'au bout du jardin ... that will take place in the Marais space from September 20 to November 29, 2014. GALERIE JAEGER BUCHER 5 & 7 rue de Saintonge 75003 Paris France www.galeriejaegerbucher.com
		Ergo Pers Open Atelier #3
Ed Ruscha, Twentysix Gasoline Stations, 1963	• • •	Voor deze derde editie van Open Atelier toont Ergo Pers kunstenaarsboeken uit de verzameling Ergo Pers en andere privé verzamelingen. Met aandacht voor een grote verscheidenheid aan kunstenaars die staan voor een breed spectrum van hedendaagse kunstenaarsboeken. Met werk van Ed Ruscha, een van de pioniers van het kunstenaarsboek uit de jaren '60, Bruce Nauman, Lawrence Weiner, John Baldessari, Per Kirkeby, Jürgen Partenheimer en Veronika Schäpers.

	• • •	Jürgen Partenheimer \| Het Archief De tentoonstelling loopt van 28 juni t/m 9 november 2014 Gemeentemuseum Den Haag www.gemeentemuseum.nl
		Jürgen Partenheimer (München, 1947) is een van de meest markante en literaire kunstenaars van de huidige tijd. Zijn werk staat bekend om zijn minimale, maar tegelijkertijd sterk poëtische beeldtaal. Al vroeg in zijn carrière brak hij internationaal door op de biënnales van Parijs, Venetië en São Paulo. Het Archief is een terugblik op zijn meer dan vijfendertigjarige carrière en is tevens een uniek samenwerkingsproject tussen het Gemeentemuseum Den Haag, de Pinakothek der Moderne in München, Deichtorhallen Hamburg/ Sammlung Falckenberg en de Contemporary Art Gallery in Vancouver. In het Gemeentemuseum Den Haag worden schilderijen, werken op papier, keramiek, sculpturen en kunstenaarsboeken samengebracht. Bijzonder is dat het eerste model van het werk Weltachse, een verticale as samengesteld uit verschillende op elkaar gestapelde blauwe kubussen, terugkeert van een Nederlandse privé collectie naar het museum waar het twintig jaar geleden voor het eerst te zien was.
Philippe Vandenberg, Untitled, 2008 Oil on canvas	• • •	Philippe Vandenberg Dog Day Curated by Harald Falckenberg 30 August – 8 November 2014, Hauser & Wirth Zürich Hauser & Wirth is pleased to present the work of the Belgian artist Philippe Vandenberg for the first time in Switzerland. Curated by Harald Falckenberg, 'Philippe Vandenberg. Dog Day' comprises oil paintings that were predominantly created in the decade before Vandenberg's death in 2009. Hauser & Wirth Limmatstrasse 270 8005 Zurich www.hauserwirth.com Solo exhibitions at the Langen Foundation in Neuss and the S.M.A.K. in Ghent are currently being planned.


Jürgen Partenheimer, The Archive, Gemeentemuseum Den Haag
	• • •	Jürgen Partenheimer \| The Archive Pinakothek der Moderne, Munich 31. January – 21. April 2014 (Opening: 30. January 2014)
Presentatieof A la rêveuse matière, The Archive, Munich 2014		The Archive, the artist’s physical and mental »storage«, unites retrospection with the present and the individual and cultural memory in an impressive presentation. Works from different periods and of various media will be brought together – selected artists’ books and texts, paintings, works on paper and sculptures will explore the evocativeness of their form and content. The installation as an image of singularity and disparity is to open up subjective and reflexive spaces for visitors to experience.AAAAAAA Jürgen Partenheimer has outlined the project as follows: »The artist’s archive is neither a place nor a room; it is a synonym for everything that exists and has been gathered together within and beyond an open terrain, both imaginary and real.« Jürgen Partenheimer (born in 1947 in Munich) is internationally renowned for his multifaceted work. In his artistic formulations, constructive elements of minimal art are combined with lyrical intensity. With critical awareness Partenheimer measures and maps the freedom of art that is continuously being redefined as well as its practice. As a representative of subjective abstraction he is one of the most important contemporary German artists. The exhibition in Munich forms part of an open cooperation with the Sammlung Falckenberg, Deichtorhallen, Hamburg, the Gemeentemuseum Den Haag and the Contemporary Art Gallery Vancouver, exploring site and space-related installation concepts. Parallel to the different exhibitions, all of which will be held in 2014, participating institutions are closely working on a publication with the author that aims at commenting on and integrating the various aspects of his work as an additional ‘fifth room’. International authors from a variety of different disciplines, including Anne Carson, Lebogang Mashile, Carla Schulz-Hoffmann, John Burnside, Oswald Egger and Rudi Fuchs, have taken up the invitation to write contributions and become involved in this project.

	• • •	Jürgen Partenheimer Litotes / works on paper 1987 - 2012 - March 15 until April 12, 2014 opening: Saturday 15.3.2014 The drawing does not represent what is seen but reveals that which is spirit, movement, trace and energy. In this sense the drawing does not uncover how the world is seen but how we perceive the experienced vision as image. (Jürgen Partenheimer, 2010) Werner Klein Volksgartenstr. 10 50677 Cologne – Germany Wednesday to Friday 10-12 a.m. - 2-6 p.m. Saturday 11 a.m. - 3 p.m. and by appointment

	• • •	Michel Seuphor is een man van de twintigste eeuw. Geboren in Antwerpen op 10 maart 1901 en overleden in Parijs op 12 februari 1999, omspant zijn leven bijna de hele twintigste eeuw. Het FeliXart Museum brengt een overzicht van zijn plastisch werk, dat naast tekeningen, collages en assemblages, ook uit toegepaste kunst bestaat. Ergo Pers realiseerde met De Prentenier het laatste boek van deze kunstenaar, Terrasses. Meer info over de tentoonstelling in het FeliXart Museum te Drogenbos: 17 november 2013 tot 9 maart 2014 FeliXart Kuikenstraat 6 1620 DROGENBOS donderdag tot zondag: 10.30 - 17 uur www.felixart.org

	• • •	Stefan Hertmans heeft de Vlaamse Cultuurprijs voor de Letteren gekregen voor zijn roman "Oorlog en terpentijn". Hij kreeg de prijs uit handen van minister van Cultuur. De jury loofde Stefan Hertmans voor zijn oorlogsroman ‘Oorlog en terpentijn’. In dat boek vertelt Hertmans het verhaal van zijn grootvader Urbain Martien. Hij baseert zich daarbij niet alleen op zijn eigen herinneringen, maar grotendeels op de dagboeken van zijn grootvader. In het boek koppelt Hertmans het persoonlijke levensverhaal van zijn grootvader aan de grote lijnen van de geschiedenis van de ‘Groote Oorlog’ van 14-18. Maar meer dan de oologsverhalen fascineren de bladzijden over schilders en schilderen, die bladzijden ook waarin hij hulde brengt aan W.G. Sebald. [20 februari 2014]

	• • •	Carole Vanderlinden Kristof De Clercq Gallery 19 januari - 2 maart 2014
Carole Vanderlinden, 2014 Courtesy Kristof De Clercq Gallery
	• • •	berlinde de bruyckere & philippe vandenberg, il me faut tout oublier 13 février - 11 mai 2014 Cette exposition réunit le travail de deux artistes belges de générations différentes : une sculpteur, Berlinde de Bruyckere (née en 1964 à Gand) et un peintre, Philippe Vandenberg (1952, Gand -2009, Bruxelles), quasiment jamais exposé en France. Berlinde de Bruyckere a choisi d’assurer exceptionnellement le commissariat de l’exposition Il me faut tout oublier. Elle a sélectionné des tableaux et dessins de Philippe Vandenberg en écho à son propre travail, instaurant un dialogue intense entre les deux œuvres. Une sculpture imposante de cire et de chiffons, réalisée spécialement pour la Maison Rouge, fait suite à celle présentée au Pavillon Belge à la dernière Biennale de Venise. En 2012, les œuvres de Berlinde de Bruyckere et Philippe Vandenberg ont déjà été présentées conjointement lors de l’exposition Innocence is precisely : never to avoid the worst au Musée De Pont, à Tilburg, Pays-Bas. Extrait du catalogue de l’exposition Philippe Vandenberg/Berlinde de Bruyckere. Innocence is precisely: never to avoid the worst. « Au cours d'une longue année, je me suis rendue à l'atelier de Philippe Vandenberg à intervalles réguliers. Il me fallait faire une sélection de ses dessins et placer les miens à côté d'eux. Le résultat ferait l’objet d’un livre. Le temps et la distance qui séparaient le moment où je fermais ma porte et mon arrivée à l'atelier de Philippe m’aidaient à me préparer à la tâche. Une lente progression, à pied, en tram, en train, en taxi, entrecoupée d’attentes. Tout ce temps m'était nécessaire pour faire le vide en moi, m'ouvrir à ce que je recherchais. Je me souviens de chacune des visites à l'atelier. Particulièrement de l'appréhension « d'avoir le droit d'observer », de « devoir observer » la totalité de l'atelier d'un autre artiste. Que penserais-je si, après ma mort, un autre artiste était autorisé à traîner dans mon atelier et à feuilleter mes livres? Etais-je vraiment la bonne personne pour ça? Ces questions me hantaient alors que je m'attelais au travail, passant en revue l'intégralité des 30 000 dessins, chronologiquement, la plupart d'entre eux rassemblés en carnets de croquis ou en épais dossiers. Au cours de ces visites, alors que je rencontrais l’un après l’autre les signes d’une âme sœur, tous mes doutes et mes questions s'effacèrent. Le choix que j’ai fait est intuitif. L'enchaînement des séries fonctionne comme une « vaste » narration, au fil de laquelle il devient clair qu'il y a peu de différences dans les cruautés perpétrées par les hommes. Nos peurs les plus profondes et les plus anciennes, celles auxquelles guère personne n'ose penser, ou celles que nous rejetons simplement en frémissant, il les confie au papier. Je m'y suis souvent retrouvée: Philippe Vandenberg est une âme sœur. Comme Gustave Flaubert, il refuse toute distinction entre la tête et le cœur, entre le fond et la forme. Chez les personnes, tout est relié. En outre vient s'ajouter notre amour partagé pour les maîtres anciens. Qu'est-ce qui rend les figures antiques si belles? Leur originalité. Quel degré d'étude et d'effort est nécessaire pour s'en libérer, pour créer quelque chose qui soit entièrement vôtre? Philippe Vandenberg nous a laissé une énorme quantité de dessins. Il en émane une force irrésistible; il n'avait d'autre choix que de dessiner. 5 Cela est palpable dans le souvenir d'enfance que Philippe Vandenberg décrit dans On the way in a cage is a man, his hands red. Philippe a cinq ans et est assis sous la table, il dessine. Sa mère repasse sur la table. Son père arrive et se tient près de la table. Ils commencent à se disputer. La douleur s’infiltre dans le dessin. Philippe écrit: « Je comprends le Piège pour la première fois, et le Piège se referme en claquant. La table est la cage, je suis assis dans la cage. Une cage avec un toit rouge brûlant et des barreaux de jambes humaines. J'étends le dessin au milieu de la cage. Je rampe autour en cercles. Désormais, c'est ce que je ferai toute ma vie, essayer de capturer l'image et son motif ou le motif de l'image sous un autre angle. […] Je pousse le dessin vers l'extérieur à travers les barreaux de la cage, où il disparaît sous la semelle de mon père. Je suis assis dans le Piège et maintenant je sais : le dessin – l'image – sera un langage. Je ne dois jamais m'arrêter de dessiner. Le dessin transmettra l'inexprimable et me protégera. L'image a tout pouvoir. » À côté de cela, je peux replacer un de mes souvenirs d'enfance. Les draps séchant sur le bord de mon box dans le dortoir du pensionnat. L'image est indélébile. Même si je ne pouvais pas le voir de l'extérieur, je savais à quoi ressemblait le tableau. Exposé à la vue de tous les autres enfants. Et lorsque je n'avais pas uriné dans mon lit la nuit, je rêvais tout de même que je l'avais fait. J'ai commencé moi aussi à dessiner à cinq ans, pour m'échapper. Dans le dessin, tout était possible. Mon imagination était mon salut, là je réussissais, mais j'étais aussi très seule. A l’âge de cinq ans, je suis allée en pension ; j’étais gauchère de naissance, ce qui à l'époque était considéré comme quelque chose à rectifier. J'ai commencé à bégayer. Selon les sœurs, un symptôme temporaire de mon désapprentissage de gauchère. Mais ensuite, j'ai commencé à mouiller mon lit. Une honte et une humiliation encore plus grandes. Tout cela a abouti à une grande solitude, irréparable, mais qui m’a probablement conduite vers la création. Je suis assise, à parcourir les carnets de croquis. Je n'ai jamais recherché ce qui serait pour moi le meilleur dessin, je les parcourais plutôt comme j'aurais lu un journal intime. Dans chaque dessin, je ressens sa façon de chercher seulement pour parvenir à la même conclusion. « Nous sommes incapables de changer, nous sommes condamnés à être les prisonniers du mal.» Chaque série est le témoin de conflits intimes et intérieurs. Ce n'est que par le dessin qu'il semble les contrôler. » Berlinde de Bruyckere

Wilhelm Lehmbruck, Johannes, 1911, ets	• • •	ALBARELLI For All Sores Solotentoonstelling Johan Tahon Galerie Valerie Traan - Antwerpen (BE) Van 23 januari t/m 8 maart 2014 www.valerietraan.be Als prille twintiger groef Johan Tahon in het centrum van Gent bij toeval een majolica melkkannetje op. Het bleek een belangrijke vondst: het was gemaakt door de Antwerpse keramist van Italiaanse afkomst Guido Andries. Andries introduceerde de majolica in de Nederlanden en zette in 1520 een keramiekoven op in de Kammenstraat, niet ver van waar nu galerie Valerie Traan gevestigd is. De vondst was voor Johan Tahon het begin van een verzameling pre-renaissance aardewerk én van een groeiende fascinatie voor de archetypische gebruiksvormen van aardewerk. Een kwart eeuw later is Johan Tahon de bekendste Vlaamse beeldhouwer dankzij zijn befaamde witte sculpturen. In Galerie Valerie Traen toont hij nu voor het eerst zijn versies van de albarello, of apothekerspot, grillig bedekt met witte glazuur. De helende betekenis van deze zalfpotten en hun oeroude utilitaire vorm spreken Tahon erg aan. Hij ziet zijn met de hand geboetseerde potten niet als kant en klare objecten, maar als moderne varianten op oervormen die de tijd overleefd hebben. Ergo Pers bereidt een kunstenaarsboek voor met Johan Tahon en Peter Verhelst.
		Museum Beelden Aan Zee Beeldhouwerstekeningen en grafiek uit de collectie van Johan Tahon in combinatie met eigen werk. In de Kleine Zaal wordt een bijzondere selectie beeldhouwerstekeningen en grafiek getoond die de Belgische beeldhouwer Johan Tahon (Menen 1965) heeft verzameld. Tahon beschouwt dit verzamelen als een troost gevende activiteit en herkent zich in het handschrift van collega’s als Auguste Rodin, Rik Wouters en Kiki Smith. De sfeer die u ervaart in de tekeningen en grafiek zijn ook herkenbaar in het eigen werk van Johan Tahon. Deze bijzondere combinatie van door hem verzamelde beeldhouwerstekeningen en zijn eigen sculpturen kunt u bezichtigen van 1 november 2013 tot 26 januari 2014. Museum Beelden Aan Zee - Den Haag (NL) Van 1 november 2013 t/m 26 januari 2014 www.beeldenaanzee.nl

		M U S E U M T O S C A L E 1/7 Group Exhibition Curated by Ronny Van de Velde Royal Museums of Fine Arts of Belgium, Brussels (BE) October 11, 2013 – February 2, 2014 The Baker Museum, Artis (Naples) - Florida (USA) March 15 - July 6, 2014 www.ronnyvandevelde.com www.fine-arts-museum.be www.artisnaples.org

	• • •	Giuseppe Penone \| Germinazione Jan Vercruysse \| and then there were none The work of Jan Vercruysse is characterized by his razor-sharp vision and very focused approach to its central themes. Vercruysse mostly works in series, of which the individual works have many formal similarities, as if they are variations on the same theme. Tucci Russo Studio per l'Arte Contemporanea Via Stamperia 9 , 10066 Torre Pellice (Torino) , Italy www.tuccirusso.com Opening 1st December 2013 Wednesday - Sunday 10.30 am - 1.00 pm and 3.00 pm - 7.00 pm

	• • •	Ronald Noorman - Think your Think (L. Perry), nieuwe tekeningen Galerie Nouvelles Images Den Haag 07-12-2013 - 22-01-2014

	• • •	Nominaties VSB Poëzieprijs 2014 De jury van de VSB Poëzieprijs nomineert de dichtbundels van Maria Barnas, F. van Dixhoorn, Micha Hamel, Miriam Van hee en Antoine de Kom voor de VSB Poëzieprijs 2014. Juryvoorzitter Ahmed Aboutaleb heeft dat zojuist in het VPRO-radioprogramma De Avonden bekendgemaakt. De VSB Poëzieprijs is dé prijs voor Nederlandstalige poëzie en bekroont jaarlijks de beste dichtbundel van het voorgaande jaar met een geldbedrag van 25.000 euro en een bijzonder glaskunstwerk van Maria Roosen. De uitreiking van de VSB Poëzieprijs vindt plaats op 29 januari a.s. en is daarmee het eerste hoogtepunt van de Poëzieweek 2014. De dichters ontvangen hun nominaties voor de volgende bundels: Jaja de oerknal – Maria Barnas (De Arbeiderspers, 2013) De zon in de pan – F. van Dixhoorn (De Bezige Bij, 2012) Bewegend doel – Micha Hamel (Atlas-Contact, 2013) ook daar valt het licht – Miriam Van hee (De Bezige Bij, 2013) ritmisch zonder string – Antoine de Kom (Querido, 2013)


ABC Days Paris \| Préfigureation d'une nouvelle plateforme du livre d'artiste
	• • •	Art/Book /Contemporary Days Paris 2013 Rencontres Exposition Préfigureation d'une nouvelle plateforme du livre d'artiste Les journées ABC Days sont présentées dans l’ Espace Topographie de l’Art, un espace d’exposition indépendant à quelques pas du Musée Picasso au cœur du Marais. Elles sont animées par une série de débats-rencontres, conversations et projections auxquelles participent éditeurs et artistes, pour ouvrir un dialogue avec le public et enrichir la réflexion autour du livre d’artiste. Éditeurs et artistes présentés : arc editions (London/UK) La Boîte 31 (Paris/F) ctl-presse (Hamburg/D) Christophe Daviet-Thery éditions (Paris/F) despailles éditions (Mainz/D) Mfc-Michèle Didier (Paris/F) Ergo Pers Artists'Books (Gent/B) Édition Yvon Lambert (Paris/F) Florence Loewy éditions (Paris/F) Royal Book Lodge (Montreuil/F) Veronika Schäpers (Berlin/D) Michael Woolworth Publications (Paris/F) Espace Topographie de l'Art \| 15 rue de Thorigny, 75003 Paris \| www.topographiedelart.com 8,9 et 10 novembre 11 - 19 h Vernissage 8 novembre Accès Métro: Saint Pau (ligne 1)l, St Sebastien Froissard/Chemin Vert (ligne 8) Préfiguration d’une manifestation annuelle, ce “numéro zéro” présente des livres d’artiste signés et numérotés, à tirage limité. Les ouvrages contemporains exposés sont réalisés en collaboration avec des artistes internationaux dont John Armleder, Monique Frydman, Loris Gréaud, Andy Hope 1930, Leigh Ledare, Allan McCollum, Jürgen Partenheimer, Stéphane Pencréac’h, Michael Riedel, Didier Rittener ou Gérard Traquandi, avec des éditeurs ou libraires tels que Florence Loewy, Yvon Lambert, mfc-michèle didier, Ergo Pers ou Royal Book Lodge. Chaque éditeur dévoile en exclusivité un ou deux projets récents. Programme le samedi 9 novembre 2013 15h30 – Michael Woolworth Publications, Stéphane Pencréac’h 16h00 – Clemens-Tobias Lange 16h30 – Yvon Lambert 17h00 – Ergo Pers 17h30 – Christophe Daviet-Théry 18h00 – La Boîte 31, Jan Svenungsson le dimanche 10 novembre 2013 15h30 – Despalles éditions 16h00 – Librairie Florence Loewy 16h30 – Michèle Didier 17h00 – Arc Editions, Karen Bleitz 17h30 – Veronika Schäpers 18h00 – Royal Book Lodge, Juli Susin
	• • •	Ergo Pers is ook aanwezig op de Boekkunstbeurs te Leiden (zaterdag 2 en zondag 3 november) en in Paradiso (Amsterdam) op zondag 8 december.

Suzan Frecon	• • •	SUZAN FRECON NOVEMBER 15, 2013 - JANUARY 25, 2014 Opening reception: 14 NOVEMBER 2013 AT 6PM Visiting Hours Tuesday to Saturday, 2pm - 6pm Galerie Greta Meert Vaartstraat 13 Rue du Canal 1000 Bruxelles www.galeriegretameert.com [Images copyright©Galerie Greta Meert and Suzan Frecon]

	• • •	Jürgen Partenheimer \| The Archive Pinakothek der Moderne, Munich 31. January – 21. April 2014 (Opening: 30. January 2014) The Pinakothek der Moderne in Munich is preparing an exhibition on and with Jürgen Partenheimer to open in January 2014: »Jürgen Partenheimer. The Archive, the artist’s physical and mental »storage«, unites retrospection with the present and the individual and cultural memory in an impressive presentation. Works from different periods and of various media will be brought together – selected artists’ books and texts, paintings, works on paper and sculptures will explore the evocativeness of their form and content. The installation as an image of singularity and disparity is to open up subjective and reflexive spaces for visitors to experience. Jürgen Partenheimer has outlined the project as follows: »The artist’s archive is neither a place nor a room; it is a synonym for everything that exists and has been gathered together within and beyond an open terrain, both imaginary and real.« Jürgen Partenheimer (born in 1947 in Munich) is internationally renowned for his multifaceted work. In his artistic formulations, constructive elements of minimal art are combined with lyrical intensity. With critical awareness Partenheimer measures and maps the freedom of art that is continuously being redefined as well as its practice. As a representative of subjective abstraction he is one of the most important contemporary German artists. The exhibition in Munich forms part of an open cooperation with the Sammlung Falckenberg, Deichtorhallen, Hamburg, the Gemeentemuseum Den Haag and the Contemporary Art Gallery Vancouver, exploring site and space-related installation concepts. Parallel to the different exhibitions, all of which will be held in 2014, participating institutions are closely working on a publication with the author that aims at commenting on and integrating the various aspects of his work as an additional ‘fifth room’. International authors from a variety of different disciplines, including Anne Carson, Lebogang Mashile, Carla Schulz-Hoffmann, John Burnside, Oswald Egger and Rudi Fuchs, have taken up the invitation to write contributions and become involved in this project.

	• • •	Inge Braeckman \| Incantaties 2 'Preview- presentatie van Incantaties 2, de nieuwe dichtbundel van Inge Braeckman. 13 oktober 2013 om 16 uur Transvaalstraat 26, Berchem Projectie: Franciska Lambrechts en Honoré d'O Inleiding: Christophe De Jaeger Muziek en improvisatie: Renaud Ghilbert Inge Braeckman leest voor uit haar nieuwe dichtbundel.

	• • •	Jean-Marie Bytebier \| a second opinion Galerie Van De Weghe Pourbusstraat 5 - 2000 Antwerpen galerie.vandeweghe@skynet.be www.galerievandeweghe.be Open Thu-Sat, 2-6pm during exhibitions and by appointment Closed on Sundays and public holidays Landschappen werden geschilderd, of-, als achtergrond van een menselijk tafereel, of- als bezwering van een, in het natuurlijke landschap geprojecteerd gevaar. Bij dat laatste was het schilderij de geruststellende bemiddelaar. Maar eens die bemiddeling wegvalt, wordt de aanschouwer teruggeworpen op zijn eigen blik. Hij moet zich een weg zoeken in een trilling tussen abstractie en herkenbare figuratie. Tussen (schijn)diepte, en dreigende- en vlakke nabijheid. Het werk bemiddelt niet meer. Het spookt en blijft naspoken. De beschouwer kan zich al evenmin situeren in de tijd. De ogenschijnlijke pariteit, het moment na het eerste moment, is alweer anders. (text: Denis Dujardin, Sancepolcro, August 2013) Op 20 september wordt ook daar valt het licht voorgesteld in het Poëziecentrum Gent. Johan de Boose spreekt er met Miriam van Hee en Jean-Marie Bytebier. Beide kunstenaars lezen ook uit eigen werk. Op 12 oktober volgt een tweede presentatie in Galerie Vandeweghe. Als onderdeel van a second opinion heeft Jean-Marie Bytebier nieuwe werken toegevoegd en de accrochage van zijn tentoonstelling veranderd. Met deze nieuwe presentatie wil hij de betekenis van tijd op ons kijken en denken onderzoeken. De vernieuwde a second opinion is te bezoeken tot de finissage op zaterdag 12 oktober.

		(Courtesy Galerie Van De Weghe)
	• • •	Georg Baselitz -Eugène Leroy. Le récit et la condensation MUba Eugène Leroy, musée des beaux-arts de Tourcoing 11.10.2013 - 24.02.2014 The exhibition presents a wide selection of works of German artist Baselitz put in persepective with Eugene Leroy's work. 25 large-framed paintings (4x3m) by Baselitz from various times of his career are associated to many drawings and etchings by Leroy. This event if the first Baselitz exhibitiontaking place inside a Northern France museum. Baselitz's work is about an expressive stroke and about colourful layers, Leroy's is about thickness and layering: the dialogue between two major artists, one from the 20th century and the other one from the 21st, shines a light on the way their plastic work go together, in a most interesting and compelling way. MUba Eugène Leroy 2 rue Paul Doumer 59200 TOURCOING www.muba-tourcoing.fr Catalogue Georg Baselitz – Eugène Leroy. Le récit et la condensation, Evelyne-Dorothée Allemand, Georg Baselitz, Rainer Michael Mason, Paris, 2013, coédition Somogy édition d’art l MUba Eugène Leroy, 144 pages, 22€ Download pressrelease
	• • •	Museum to scale 1/7 Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, Regentschapsstraat 3, 1000 Brussel 12.10.2013 - 02.02.2014 Museum to scale 1/7 is een initiatief van Ronny Van de Velde dat vorm gegeven wordt door kunstenaar Wesley Meuris en waarin het museum naar goede postmoderne traditie subject én object is. Het Museum op schaal beslaat meer dan honderd miniatuurzalen op schaal 1/7 gewijd aan Belgische kunstenaars en Belgische artistieke bewegingen. De deelnemende Belgische kunstenaars zijn o.a. Jean-Marie Bytebier, Jan De Cock, Pierre Alechinsky, Ann Veronica Janssens, Michel François, en ook Angel Vergara, Johan Muyle, Luc Deleu, Luc Tuymans en vele anderen. Bij de tentoonstelling horen een interactieve website waarbij de bezoeker curator wordt van zijn eigen museum en een catalogus.

	• • •	Stefan Hertmans, Oorlog en Terpentijn Op 29 augustus 2013 verschijnt de nieuwe roman van Stefan Hertmans, Oorlog en Terpentijn bij De Bezige Bij, Amsterdam. Vlak voor zijn dood in de jaren tachtig van de vorige eeuw gaf de grootvader van Stefan Hertmans zijn kleinzoon een paar volgeschreven oude cahiers. Door de verhalen uit zijn jeugd vermoedde Hertmans dat de inhoud wel eens onthutsend kon zijn. Jarenlang durfde hij de schriften niet te openen. Tot hij het wél deed, en onvermoede geheimen vond. Het leven van zijn grootvader bleek getekend door armoedige kinderjaren in het Gent van voor 1900, door gruwelijke ervaringen als frontsoldaat in de Eerste Wereldoorlog en door een jonggestorven grote liefde. Hij sublimeerde zijn verdriet in de stilte van de schilderkunst. In een poging dat leven te doorgronden schreef Hertmans zijn herinneringen aan zijn grootvader op. Hij citeert uit diens dagboeken en kijkt naar diens schilderijen, om uiteindelijk de ware toedracht te ontsluieren. Hertmans vertelt dit verhaal met een verbeeldingskracht waarover alleen grote schrijvers beschikken, en in een vorm die een onuitwisbare indruk op de lezer achterlaat. Oorlog en Terpentijn vormt een aangrijpende zoektocht naar een leven dat samenviel met de tragiek van een eeuw – en een postume, bijna mythische poging dat leven alsnog een stem te geven. Presentatie voor Vlaanderen: Gent, Vooruit, 30 augustus 2013, 20u.
		Coitus ergo sum —from "cogito, ergo sum, (Latin: “I think, therefore I am”), dictum coined in 1637 by René Descartes as a first step in demonstrating the attainability of certain knowledge. It is the only statement to survive the test of his methodic doubt.
	• • •	De doorbraak van de conceptuele kunst in België 13 09 13 ‹ › 11 11 13 M - Museum Leuven Leopold Vanderkelenstraat 28 Leuven 3000 www.mleuven.be Het geval Fernand Spillemaeckers [Celbeton Dendermonde] In deze tentoonstelling staat kunstenaar, criticus en galerist Fernand Spillemaeckers (Mechelen, 1938- Oostende, 1978) centraal. Gekoppeld aan het onderzoek van gastcuratoren Koen Brams en Dirk Pültau focust M op de voorgeschiedenis van MTL. Dit is de Brusselse galerie die Spillemaeckers in 1970 oprichtte en die een baanbrekende rol speelde voor de introductie van de conceptuele kunst in België. Op uitnodiging van de kunstkring Celbeton organiseerde hij in 1970 in Dendermonde de tentoonstelling Concepten, waarin hij werk van Daniel Buren, Yves De Smet, Lili Dujourie en Guy Mees confronteerde met een vijf uur durende audioband, getiteld Referentie voor een marxistisch formalisme. De tentoonstelling in M heeft als ondertitel: Deel 1: Naar een ‘marxistisch' formalisme (1961-1970). Aan de hand van kunstwerken, documentatie, brieven en foto’s worden zowel Spillemaeckers’ eigen kunstpraktijk, zijn kunstkritiek als de tentoonstelling Concepten belicht. Gastcuratoren Koen Brams en Dirk Pültau
	• • •	Armando vs Armando Cobramuseum Amstelveen 12.03 - 02.06 2013


		Met de tentoonstelling ‘Armando vs Armando’ laat het Cobra Museum voor Moderne Kunst recent werk van Armando (1929) zien. In zijn atelier, gevestigd in een oude kazerne in Postdam, net buiten Berlijn, werkt de inmiddels 83-jarige kunstenaar nog iedere dag aan zijn doeken en aan zijn sculpturen. Met de bezetenheid en de bevlogenheid van een kunstenaar die leeft voor zijn kunst. De tentoonstelling Armando v/s Armando is een vervolg op de presentatie die in 2006 in het museum plaatsvond. Toen werd de gehele artistieke ontwikkeling van Armando vanaf 1952 tot en met 2005 belicht. Sinds die tijd heeft de inmiddels 83-jarige kunstenaar niet stil gezeten. De titel van de tentoonstelling verwijst naar de manier waarop Armando zich door middel van zijn recente werk tot zijn eigen oeuvre en leven verhoudt, een oeuvre en leven dat uitzonderlijk rijk en omvangrijk is. De schilderijen, maar ook de gedichten en andere activiteiten die sinds 1949 aan Armando’s geest en handen zijn ontsproten, vormen een referentiekader voor zijn huidige werk. Het werk van een schilder op leeftijd in zijn algemeenheid roept interessante vragen op. Wat kenmerkt het latere werk? Spreekt er meer levenservaring uit en gooit een schilder naarmate de tijd vordert zijn innerlijke remmingen overboord? Dat was o.a. bij Karel Appel het geval. Uit het recente werk van Armando spreekt een bevrijding. De doeken zijn groots en raak met spannende abstracte studies die lijken te verwijzen naar een mysterieuze en hogere zaken die het leven van alledag overstijgen. Een zelfde alsmaar abstracter wordende beweging zagen we ook bij de schilder William Turner op latere leeftijd. De kleur is weer doorgebroken na een zwart/wit/grijze periode. Armando schilderde verschillende kleurstudies, een indirecte doorwerking van de Zero periode (jaren 60) waarin Armando vier maal een studie van de kleur blauw maakte. Cherry Duyns heeft speciaal voor Armando v/s Armando minutieus genoteerd hoe een schilderij van Armando tot stand komt. Van het type kwast , de noodzakelijke koffie tot aan de gasten die in en uit het atelier lopen terwijl de schilder stug door schildert. Genoteerd minuut per minuut. Armando is geen mythe. Integendeel, hij is aards en werkt hard en hij werkt door. Hij laat zich leiden door zijn onverwoestbare geest wiens lichaam het soms maar moeilijk bij kan houden. Op 17 maart vind er een speciale talkshow op zaal plaats met Armando en Cherry Duyns. Alleen via de Avro Kunst&Cultuur magazine kunt u hiervoor reserveren. De talkshow zal ook live worden gestreamed. Hou onze facebookpagina in de gaten voor updates hieromtrent. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus ontworpen door Mart Warmerdam en is een vervolg op de Armando catalogus die het museum in 2006 presenteerde.[Persbericht] Armando vs Armando Cobramuseum Sandbergplein 1 Amstelveen NL www.cobra-museum.nl

	• • •	Miriam Van hee \| Ook daar valt het licht In mei 2013 verschijnt ook daar valt het licht , een uitgave met gedichten van Miriam Van hee en etsen van Jean-Marie Bytebier. Het boek wordt voorgesteld in september 2013 in Galerie Van De Weghe te Antwerpen en het Poëziecentrum Gent. De reguliere en uitgebreide bundel verschijnt bij De Bezige Bij. Miriam Van hee (1952) schrijft al meer dan dertig jaar poëzie. In haar werk spelen melancholie en ontheemding een grote rol. Haar bundel Winterhard (1988) werd bekroond met de Jan Campertprijs. In 1998 ontving ze voor Achter de bergen de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap. In 2002 verscheen De bramenpluk. Voor de Franse vertaling van deze bundel ontving ze de Europese poëzieprijs Poesias. Voor Buitenland (2007) werd haar de Herman de Coninckprijs toegekend. Na zes jaar verschijnt bij De Bezige Bij een nieuwe dichtbundel. Landschappen, kleine gebeurtenissen, gewone mensen dienen zich in deze bundel aan, subtiel worden ze even leven ingeblazen en verdwijnen dan weer bijna geruisloos. De nieuwe bundel wordt voorgesteld door dichter en schrijver Bart Stouten op donderdag 6 juni 2013 om 20u in het pas heropende lunchcafé Walry. LUNCHCAFÉ WALRY, Zwijnaardsesteenweg 6 in Gent Meer inlichtinghen en reservatie: www.walry.be

		Boekvoorstelling Carole Vanderlinden, Nocturne Roger Raveel-museum 30.06.2013 Boek: Nocturne, Posture Editions N°6, 2013, Tekst Hans Theys, 56 pagina's, 21 × 30 cm ISBN 978 94 9126 204 3

	• • •	Ronald Noorman \| Aangloeien Brigitte Stahl 18 May - 30 June 2013 Kristof De Clercq Gallery, Tichelrei 82, 9000 Gent www.kristofdeclercq.com Opening reception sat. 17 mai 3-6 pm Opening Hours \| Friday - Sunday 3-6 pm

	• • •	XS drawings \| Ronald Noorman 24.05- 29.06.2013 Weteringgalerie \| www.weteringgalerie.nl Opening vrijdag 24 mei van 17.00 - 19.00 uur, met een openingswoord om 17.30 uur door Jacqueline de Raad, conservator 20e-eeuwse tekeningen en prenten van het Rijksmuseum. Met zijn serie XS tekeningen wil Ronald Noorman laten zien dat op een klein formaat spanning, ruimtelijkheid, beweging en balans krachtig zijn uit te beelden. Als basis dient de traditionele tekenkunst, waar de licht-donker werking en ook voor- en achtergrond van belang zijn. Kunstenaars die hij met regelmaat over zijn schouder laat meekijken zijn Hercules Seghers (1589- ca.1637) en Willem Buytewech (1591- 1624). De tekeningen (2007-2013, max. 15 x 22 cm) kunnen bij de beschouwer een landschappelijke sfeer oproepen, maar dat is niet zijn eerste opzet. Noorman zoekt eerder naar abstracte vormen en naar zijn tekenkunstige grenzen. Hij streeft in zijn autonome beelden altijd een zekere poëzie na.

	• • •	Philippe Vandenberg Selected Works 30 January – 13 April 2013, Hauser & Wirth London, Piccadilly ‘I am an artist of emotion and reflections. I don’t mean sentimentalism, the emotional, but the shock of the emotion that triggers, as it were, the reflection. Only the reflection creates space.’ – Philippe Vandenberg (1952 – 2009) Hauser & Wirth is proud to present ‘Philippe Vandenberg. Selected Works’, the gallery’s first exhibition of Vandenberg’s paintings and the artist’s first solo show in the UK. The exhibition will feature a selection of oil paintings on canvas and wood produced during the late nineties. At the beginning of the 1980s, painters in Europe began to revolt against the hegemony of American conceptual art. From the Transavanguardia in Italy to the Neue Wilde in Germany, a Neo-Expressionist style rose to the surface, vehement and uncompromising. Among these young artists was the Belgian painter, Philippe Vandenberg. Vandenberg continued to work with this Neo-Expressionist style until the mid-1990s when his work, whether figurative or abstract, became more visceral and tormented, evincing not only the artist’s battle with his medium, but also with his own demons. Vandenberg drew motifs, figures and icons from an immense literature of art history, myths and sagas. He employed these loaded themes in his paintings: beheadings in which not only the body but also the painting itself was mutilated; the vainglorious king torn apart by dogs; the lion as symbol of power, the bear as symbol of cruelty, and the hare as a sign of haste and angst; rings of fire and scenes of torture and rape. Vandenberg opened Pandora’s Box in an attempt to grasp all that was irrational and desperate in his world. Painting was also an ‘exercise in dying’ for Vandenberg in which he exhausted every means at his disposal: not only painting but also over-painting, not only image but also the written word. At the end of his life he painted / wrote: ‘Il me faut tout oublier’, or ‘Everything must be forgotten’. Text written by Marc Ruyters


Previous 2011 - 2012		Ronald Noorman in Museum De Pont, Tilnburg, 2011




	ˆ