La ligne est déchirure: brillante, elle est sentier; sombre, elle borde les rivages.

 

De lijn is scheur: als ze schittert is zij een weg, als ze donker is dekt zij ons toe.

Pierre Alechinsky, Ideotraces
vertaling Hugo Claus en Freddy De Vree

Pierre Alechinsky (geboren in Brussel in 1927).

In 1947 werd Alechinsky lid van de groep 'Jeune peinture belge' en had zijn eerste solotentoonstelling in Brussel. Na de ontmoeting met Christian Dotremont, een van de stichters van Cobra, sloot Alechinsky zich in 1949 aan bij deze kunstvernieuwende beweging. Kunstenaars eisten de vrijheid op zich op verschillende manieren te uiten, nu eens als schrijver, dan weer als schilder, en werkten vaak samen aan een kunstwerk. Deze geest van samenwerking die van fundamentele betekenis was voor de Cobrakunstenaars bracht Alechinsky ook na de jaren zestig tot intensieve gezamenlijke arbeid met onder meer Karel Appel en Walasse Ting. Met Dotremont maakte hij verschillende peintures-mots en poëtische teksten van bevriende auteurs werden met zijn grafisch werk geïllustreerd. Er verschenen precieuze uitgaven met ondermeer Bram Van Velde, Asger Jorn, Yves Bonnefoy en Juan Miró.
Ook als schrijver was Alechinsky actief. Een groot deel van zijn teksten werd gebundeld in De andere hand (Meulenhoff, 1987), in een vertaling van Hugo Claus en Freddy De Vree.
De bevrijding van de lijn zal er pas later komen, wanneer hij zich in Parijs vestigt en dankzij de Chinese schilder Walasse Ting, de Chinese en Japanse kalligrafie ontdekt.
Aangemoedigd door filmmaker Henri Storck reizen Micky en Pierre Alechinsky in 1955 naar Japan. In Kyoto komt de korte film Calligraphie japonaise tot stand, die Christian Dotremont later van commentaar voorziet en waarvoor André Souris muziek componeert. Er wordt ook een Engelstalige versie geproduceerd. Deze film getuigt ook van de ontdekking van zijn eigen techniek. Alechinsky was gefascineerd door het vloeiende van oosterse gebaren en koos daarom ook voor snellere en flexibelere materialen. Papier, inkt en penseel werden zijn gereedschap bij uitstek.

In 1963 werkt hij samen met Joan Miró en Raoul Ubac aan de realisatie van de Fondation Maeght in Saint-Paul-de-Vence en ontwerpt hij een muurmozaïek voor de ingang. In 1960 en 1972 werd zijn werk getoond op de Biënnale van Venetië. Er volgden tentoonstellingen op Documenta III in Kassel (1964), in het Centre Pompidou in Parijs (1978), het Guggenheim Museum in New York (1987) en de Galerie Nationale Jeu de Paume in Parijs (1998).

Central Park, 1965

Central Park  was een keerpunt in zijn artistieke carrière: het was zijn eerste acrylschilderij met marginalia, of opmerkingen in de marge. Het stelde een luchtfoto van Central Park voor. In het atelier van Wallace Ting op de vijftigste verdieping zag Alechinsky in het plattegrond van Central Park een goedaardig monster. Central Park was ook het eerste schilderij waarbij Alechinsky afscheid neemt van olieverf en voorgoed lijkt te kiezen voor acrylverf dat verdund kan worden met water en snel droogt. Door gebruik te maken van papier, penselen en inkt of snel drogende acrylverf kon hij zijn afbeeldingen spontaan en snel naast elkaar weergeven.

Zijn werken, vaak gevuld met organische vormen, denkbeeldige wezens bieden een diep poëtische en dromerige visie op de wereld. In zijn beeldtaal verlegt hij ook de grenzen van figuratie en abstractie. Niet zelden duiken herkenbare motieven op in voor het overige abstracte werken. Ook de randschilderingen kunnen zowel verhalend als abstract zijn.

In 1960 en 1972 werd zijn werk getoond op de Biënnale van Venetië. Er volgden tentoonstellingen op Documenta III in Kassel (1964), in het Centre Pompidou in Parijs (1978), het Guggenheim Museum in New York (1987) en de Galerie Nationale Jeu de Paume in Parijs (1998). En recent ook nog in Alechinsky from A to Y, Koninklijk Museum van Schone Kunsten, Brussel (2008), Les Ateliers du Midi, Musée Granet (2010), Pierre Alechinsky, National Museum of Art Osaka, Osaka (2017), Marginalia. Plume et Pinceau, Musée Matisse, Le Cateau-Cambrésis (2017), Pierre Alechinsky : Retour au pays de l’encre, Centre Pompidou-Malaga, Málaga (2019), Carta Canta, Koninklijk Museum van Schone Kunsten, Brussel (2021) en Alechinsky, pinceau voyageur
(Alechinsky, het reizende penseel), Villa Empain, Brussel (2014).

Villa Empain 2024-2025

Alechinsky, pinceau voyageur, het reizende penseel

26/09/2024 until 16/03/2025
Boghossianstichting – Villa Empain
Franklin Rooseveltlaan 67
1050 Elsene (Brussel)

 

Art is the answer. Villa Empain, Alechinsky, pinceau voyageur, une invitation
au voyage qui dévoile le remarquable corpus d’œuvres de l’artiste[1]

Flagrant, een Ergo Pers uitgave met tekst van Hugo Claus en drie etsen van Alechinsky.
Deze uitgave met negen nieuwe gedichten van Hugo Claus verscheen op 15 mei 2004 in een boekproject naar een concept van Kris Landuyt.
Het boek verschijnt in een oplage van 75 Arabisch genummerde exemplaren, gedrukt op Hahnemühle 230 g. Bij elk exemplaar hoort een suite met drie door Alechinsky gesigneerde en genummerde etsen. Alle exemplaren werden in het colofon gesigneerd door Hugo Claus en Pierre Alechinsky. De gedichten werden vertaald door Marnix Vincent. De tekst werd gezet uit Bembo corps 18 en gedrukt door Rein Ergo, de etsen door Dominique Guibert in Atelier Dutrou te Parijs.
Het boek telt 52 pagina's, de afmetingen zijn 28 cm x 35 cm, blauw foedraal met opdruk.

Meer info

Flagrant, met drie etsen van Pierre Alechinsky
en gedichten van Hugo Claus, Ergo Pers 2004

 

Lichthouwen, gedichten van Jacques Dupin met drie etsen van Pierre Alechinsky, 28 cm x 35 cm. 48 pagina's, foedraal met opdruk.
De oplage van deze editie bedraagt 64 Arabisch genummerde exemplaren.
De nummers 1 tot 32 werden gedrukt op Moulin de Pombie 270 g en bevatten een autograaf van de auteur; de nummers 33 tot 64 werden gedrukt op Hahnemühle 230 g. Bij elk exemplaar hoort een suite met drie door Alechinsky gesigneerde en genummerde etsen. Alle exemplaren werden in het colofon gesigneerd door Jacques Dupin en Pierre Alechinsky.
De drie etsen uit Lichthouwen worden opgenomen in de 'catalogue raisonné' van zijn oeuvre.

Lichthouwen, met drie etsen van Pierre Alechinsky
en gedichten van Jacques Dupin, Ergo Pers 200

De nachtzomer / L ' Été de Nuit, een tweetalige uitgave met gedichten van Yves Bonnefoy en drie etsen van Alechinsky, 28 x 35 cm, foedraal met opdruk.
De oplage van deze editie bedraagt 64 Arabisch genummerde exemplaren, gedrukt op Hahnemühle 230 g. Bij elk exemplaar hoort een suite van drie door Alechinsky gesigneerde en genummerde etsen die gedrukt werden op geschept Chinees papier en tijdens het drukken op het editiepapier gelijmd. Alle exemplaren werden in het colofon gesigneerd door Yves Bonnefoy en Pierre Alechinsky.
Ook deze drie etsen worden opgenomen in de 'catalogue raisonné' van zijn oeuvre.

De Nachtzomer, met drie etsen van Pierre Alechinsky
en gedichten van Yves Bonnefoy, Ergo Pers 2002

L'arbre

«Des spectres d'arbres se dressent en négatif sur fond d'encre. Des fantômes. Je pense aux incendies dans les Alpilles. S'émouvoir, pinceau en main, de la mort des arbres devant une feuille de papier ne va pas sans contradiction. Le papier, la table, une bolée d'encre (du charbon de bois), la gomme arabique (la sève qui parle dans le blanc des lignes), procèdent de la forêt saignée, abattue, débitée, broyée, brûlée. Nous devons beaucoup aux arbres. C'est du reste en les observant que j'ai appris à dessiner.»