Ergo Pers is een uitgeverij van kunstenaarsboeken waarin schrijvers en beeldende kunstenaars meer dan twintig jaar lang samengebracht werden. Armando, Hugo Claus en Pierre Alechinsky, Gerrit Kouwenaar en Constant, Roland Jooris en Raoul De Keyser, Cees Nooteboom, John Ashbery en Jürgen Partenheimer. Schrijver en kunstenaar, tekst en beeld brengen een derde kunstwerk tot stand, een boek.
Alle uitgaven kwamen handmatig tot stand, de tekst werd met de hand gezet, en werd in hoogdruk gedrukt.

In 2015 bestond Ergo Pers 20 jaar. Twee tentoonstellingen, in het Roger Raveelmuseum en het Gemeentemuseum Den Haag brachten twee decennia Ergo Pers in beeld. Uitgaven van Ergo Pers maken deel uit van de collecties van het Stedelijk Museum Amsterdam, het Rijksmuseum, De Koninklijke Bibliotheek Den Haag, de Koninklijke Bibliotheek Albert I en de Bibliothèque nationale de France (BnF).
Nu slaat de uitgeverij een nieuwe weg in voor een laatste hoofdstuk.

De uitgeverij verhuist voor een deel naar Italië. Enkele machines en letters zullen de verhuis niet meemaken en worden te koop aangeboden. Het gaat om een Asbern proefpers, twee stapelsnijders en wat kleiner materiaal.

Het aanbod letters is erg groot. Gill, Garamont, Univers, Helvetica, Skizze, Gabriele, Michelangelo, Clarendon, Microgramma, Amazone, Helvetica, Bodoni, Post Versal, Trump Mediaeval, Nobel, Pascal, Plantin en een groot aantal houten letters. Er is teveel om hier op te noemen. We beschrijven enkele bijzondere letters die we graag een mooie bestemming zien vinden.
De biljetleters en loden letters zijn op Belgische of Franse hoogte, tenzij anders vermeld. Monotype Gill sans, serie 262, corps 18, romein en cursief, werden gegoten op Hollandse hoogte door de Lettergieterij Westzaan.

Microgramma werd ontworpen door Alessandro Butti en Aldo Novarese voor Nebiolo in 1952. Hier heersen Zwitserse principes.
Aldo Novarese werkte als grafisch ontwerper bij letteruitgeverij Nebiolo in Turijn. Nebiolo was sinds de veertiende eeuw de voornaamste lettergieterij en drukmachinefabriek van Italië. Novarese werkte samen met zijn leraar Alessandro Butti aan de Microgramma, een lineair lettertype bestaande uit uitsluitend kapitalen, en de daarvan afgeleide  Eurostile, die ook onderkastletters bevatte.
Formaat 45 x 56 cm.

Twee versies, Microgramma medium en Microgramma bold. Formaat letterkast 45 cm x 56 cm. 35 € per stuk

Ook deze Nebolio Garamont of Garaldus was een ontwerp van Aldo Novarese. Het font werd geïntroduceerd in 1956 en combineert verhoudingen van Garamont en oudere Aldine lettertypes. Het resultaat is een zeer klassiek en mooi lettertype met eerder smalle verhoudingen.

Drie letterkasten met Garaldus Light italic: 6, 8, 10. Formaat 45 x 56 cm.

15 € per stuk

Pascal is een zogenaamde incise, een groep letters die zich in de Vox-classificatie ergens tussen schreefletters en schreefloze letters in bevindt. De letter is enigszins verwant aan de Optima van Hermann Zapf. Opmerkelijk zijn de schreven die een soort verbreding van de stam zijn.
Een geschiedenis markeert deze letter. In 1943, een jaar voor zijn dood tekende Guillermo de Mendoza een alfabet. Zijn zoon José gebruikte deze ontwerptekeningen als inspiratie voor zijn Pascal-lettertype, waarvan de oorsprong teruggaat tot 1953.
De letter lijkt mooier dan hij is. Toepassingen als tekstletter zijn moeilijk. Maar in deze corpsgrootte is hij zeker als titelletter bruikbaar.

Nobel is een schreefloos geometrisch lettertype ontworpen door Sjoerd Hendrik de Roos en Dick Dooijes in de periode 1929-1935 voor de Lettergieterij Amsterdam. De Roos noch Dooijes beschouwden Nobel als een groot succes, maar het werd desondanks een van de bestsellers van Lettergieterij Amsterdam, en was populair tot in de zestiger jaren, ook in België. Andrea Fuchs en Fred Smeijers maakten in 1993 een revival voor Dutch Type Library. In datzelfde jaar deed de Amerikaanse letterontwerper Tobias Frere-Jones dat ook.

In De letter als Kunstwerk (Amsterdam, 1951) vergelijkt architect dr. G. Knuttel het lettertype Nobel met de wereldberoemde Van Nelle-fabriek (1929) van de architecten Brinkman en Van der Vlugt: ‘De samenhang met de Nobel, in streven en uitvoering, dringt zich hier op. Het grondbegrip van de abstracte kunst, het æsthetisch effect uitsluitend uit de verhoudingen, uit de spanning tussen de formale het kunstwerk opbouwende elementen afgeleid, vond in beide toepassing, in een praktische, niet om het kunstwerk als zodanig gestelde opgave’.[3]

Nobel Light Italique, corps 48. In deze mooie corpsgrootte 48 is Nobel een geschikte titelletter. De letter is nieuw. 48 €.

Een Egyptienne is een soort lettertype, dat de grondvorm van een classicistische antiqua volgt maar dan zonder het sterke lijncontrast.
Zo zijn de schreven even dik als de stammen. In het Engels spreekt men meestal van een "slab serif".
De Egyptienne is zo genoemd omdat de veldtocht van Napoleon in Egypte in 1798 een Egyptomanie had ontketend[1]. Het lettertype is kort daarna, in het begin van de daaropvolgende eeuw, ontstaan en kreeg vandaar deze benaming. Er is echter geen directe relatie of een verband met Egypte te leggen.
Chocoladeletters worden traditioneel uitgevoerd in dit lettertype.

Rockwell is in 1934 ontworpen in de eigen studio van de Monotype-lettergieterij. Het project werd geleid door Frank Hinman Pierpont. De gelijkvormige karakters van de Egyptiennes lijken in typografische toon op schreefloze lettertypes zoals Akzidenz Grotesk of Franklin Gothic. In België was de Atlas een variant.

We werken aan een inventaris van onze verzameling biljetletters. Aanvankelijk werden biljetletters met de hand gesneden. Vanaf de negentiende eeuw werden ze gefreesd met behulp van een mal en een pantograaf. Het corps wordt niet in punten maar in cicero of augustijn aangeduid. Bijna alle biljetletters meten 8 augustijn (ca 3,6 cm) of groter, hoewel kleinere corpsen voorkomen.

Een zeventigtal letters plaatsen we binnenkort online. Bekijk hier een voorproefje.

In 2015 bestaat de uitgeverij Ergo Pers 20 jaar. Het was de aanleiding voor de tentoonstelling Main d’œuvre in het Roger Raveelmuseum, waarin kunstenaarsboeken worden getoond in relatie met originele schilderijen, tekeningen en sculpturen.
De edities van Ergo Pers brengen schrijvers en beeldende kunstenaars bij elkaar: Hugo Claus en Pierre Alechinsky, Gerrit Kouwenaar en Constant, Roland Jooris en Raoul De Keyser, Jean-Marie Bytebier en Miriam Van hee, Cees Nooteboom, John Ashbery en Jürgen Partenheimer, Armando, het zijn slechts enkele namen.
Schrijver en kunstenaar, tekst en beeld brengen een derde kunstwerk tot stand, een boek. Het kunstenaarsboek als autonoom kunstwerk.
In het Roger Raveelmuseum ligt de nadruk op het beeldend werk van de kunstenaars. Er wordt ons ook een blik gegund in wat deze kunstenaars zelf verzamelen. Een schilderij van Lucassen komt uit de collectie van Ronald Noorman, Ignace De Vos en Philippe Vandenberg vinden we terug in de verzameling van Mario De Brabandere, tekeningen van Jürgen Partenheimer en Noorman in de verzameling van Armando.

De tentoonstelling Main d’œuvre in het Berlagekabinet van het Gemeentemuseum Den Haag focust op het grafische werk van enkele kunstenaars uit het fonds van Ergo Pers. De boeken zijn de leidraad waarlangs het werk van Armando, Lucassen, Jürgen Partenheimer, Ronald Noorman, Hanns Schimansky, Philippe Vandenberg en enkele anderen met elkaar verbonden wordt. De opeenvolging van beeld na beeld legt een niet vermoede verwantschap tussen deze kunstenaars bloot.
In Den Haag worden grafiekbladen en kunstenaarsboeken getoond van Armando, Constant, Lucassen, Ronald Noorman, Jürgen Parteneheimer, Hanns Schimansky, Raoul De Keyser, Pierre Alechinsky, Philippe Vandenberg en Thierry De Cordier.

Main d’œuvre | 20 jaar Ergo Pers in het Roger Raveelmuseum

Main d’œuvre | 20 jaar Ergo Pers in het Haags Gemeentemuseum