Ergo Pers Home
  
taal

  
  
 
  Water, vuur, aarde, lucht  
 

 

De Gentse bibliofiele drukker Ergo Pers heeft op vijf jaar tijd een mooi poëziefonds opgebouwd. Als een van de weinige in Vlaanderen weet hij dichters als Paul Claes, Hugo Claus, Christine D'Haen en Roland Jooris te engageren om hun werk aan zijn ambachtelijke handen toe te vertrouwen. Vakkundig laat Ergo Pers kwalitatief hoogstaande literatuur gepaard gaan met grafisch werk van gerenommeerde kunstenaars als Raoul De Keyser, Roger Raveel en Dan Van Severen. Het resultaat zijn exclusieve boekjes waarin een mooie bladspiegel, een zeldzame papiersoort en een ambachtelijk gezet lettertype stijlvol samengaan. Met zijn vertaalde poëzie scheert Ergo Pers pas echt hoge toppen. Hierbij heeft hij een zwak voor Franse twintigste-eeuwse dichters: Yves Bonnefoy, André Du Bouchet, Pierre Reverdy, Michel Seuphor en binnenkort Francis Ponge.
Voor zijn jongste uitgave heeft Ergo Pers voor de tweede maal het werk van André Du Bouchet (1924) aangepakt. De poëzie van deze Franse dichter is voor bibliofiele drukkers een uitdaging op zich. Wie zich als drukker aan Du Bouchet waagt, heeft enige voeling met deze gedichten nodig, maar wordt met meesterschap beloond. De bladspiegel van een Du Bouchet-gedicht is in een oogopslag te herkennen, maar des te moeilijker om te zetten. Schijnbaar willekeurig op het blad staande taalsegmenten die op het eerste gezicht los van elkaar staan, maar bij nader inzien een nauwkeurig netwerk van woord en beeld vormen.
André du Bouchet bekleedt een unieke plaats binnen de Franse poëzie. Hij debuteerde in de vroege jaren vijftig, toen het surrealisme nog volop aan het doorwerken was. Echt verwant met deze beweging voelde hij zich nauwelijks. Terwijl het leeuwendeel van zijn tijdgenoten tot de hofhouding van André Breton behoorden, ging Du Bouchet zijn voorbeelden elders zoeken. Francis Ponge was de dichter met wie hij het meest affiniteit had. Du Bouchet werd aangetrokken door de minutieuze taalstillevens waarmee Ponge tot de essentie van de dingen wist door te dringen. Hoewel de jonge Du Bouchet zelf nog aan zijn eigen kunnen twijfelde, trok Ponge hem meteen over de streep. Een betere peetvader kan een jonge dichter zich niet voorstellen.
Toch zal Du Bouchet altijd bescheiden blijven over zijn werk. 'Ik heb nauwelijks de indruk dat ik gedichten schrijf, ik maak aantekeningen.' Zijn bundels ontstaan doorgaans uit de lange wandelingen die hij maakt in de Drôme (de streek tussen de Ardèche en de Provence). Tijdens die tochten maakt hij notities waar hij later gedichten uit distilleert. De concrete beelden uit het pas verschenen 'Laisses' zijn schatplichtig aan dit landschap. Het werk van Du Bouchet is dan ook natuurpoëzie in zijn meest stoffelijke vorm. Ondanks de hoge abstractiegraad komt hij voortdurend terug op de vier oerelementen: water, vuur, aarde, lucht.
Zoals bij 'Overschiet', zijn eerste Du Bouchet-uitgave, heeft Ergo Pers voor 'Laisses' opnieuw samengewerkt met de kunstenaar Ignace De Vos. Het grafisch werk van deze Gentenaar sluit mooi aan bij het opzet van deze poëzie. De Vos maakte voor 'Laisses' een reeds etsen die uit een ascetisch spel van golvende lijnen zijn opgebouwd. Onrechtstreeks verwijzen ze naar de betekenis van het woord 'laisse', dat door Jan H. Mysjkin onvertaald is gebleven. Het zijn de strepen die de zee in het zand tekent nadat ze weggetrokken is. Een tweede betekenis van 'laisse' is een Middeleeuwse versvorm waarin één rijm of assonantie voortdurend herhaald wordt. Dit laatste heeft op het eerste gezicht niets met de poëzie van Du Bouchet te maken. Zijn werk maakt nauwelijks gebruik van klassieke rijmprocédés. Maar als we rijm door werkelijkheid gaan vervangen, ligt deze betekenis van het woord al meer voor de hand. Uiteindelijk verwijst Du Bouchet bij elk vers naar dezelfde vier oerelementen waaruit de wereld is samengesteld.
De uitgave van 'Laisses' is een knappe bijdrage aan de vele Du Bouchet-vertalingen die de afgelopen twintig jaar her en der verschenen zijn. Het gros van die vertalingen zijn jammer genoeg al lang niet meer verkrijgbaar. Een grotere uitgever zou er goed aan doen op termijn dit werk eens te gaan bundelen. Deze poëzie verdient meer dan de aandacht van een paar enkelingen.

 
   
L A I S S E S Tom Van de Voorde, Tijd Cultuur, 26 april 2000, p.19.  

 

 

  copyright © ergo pers 2003
site design by Zeuxis