Het ontstaan van het kunstenaarsboek in de jaren zestig markeerde een revolutionaire verschuiving in de kunstwereld. Deze periode werd gekenmerkt door radicale veranderingen in kunstpraktijken, en kunstenaars begonnen te experimenteren met nieuwe vormen en media. Het kunstenaarsboek werd een belangrijk uitdrukkingsmiddel voor deze experimenten.

Nadat de kunstenaar het schilderen had losgelaten en het eigenlijke proces van artistieke creatie begon te verkennen in media als beeldhouwkunst, performance, film, video, geluidsband en hologrammen. In een vroeg werk, Neon Templates of the Left Half of My Body Taken at Ten-Inch Intervals (1966), bijvoorbeeld, onthult de ontwikkelende interesse van de kunstenaar in zijn eigen lichaam als zowel sculpturaal medium als primair onderwerp. Tegelijkertijd manipuleert Nauman behendig alledaagse woorden om hun fundamentele vreemdheid en intensiteit bloot te leggen. Hij geeft boodschappen door, tegelijkertijd verontrustend en komisch, in de vorm van oneliners, rijm, herhaling, omgedraaide zinsbouw, mismatches, palindromen en clichés. Titels zijn vaak een rake verwijzing naar het werk zelf. Bound to Fail, de eerste uit een serie getiteld Eleven Color Photographs (1966-1967/1970) toont de kunstenaar met zijn armen vastgebonden aan zijn zijden met touw [7].

Nauman doordrenkt zijn werken vaak met ironie en humor, creëert verontrustende verbale en visuele woordspelingen en laat toeschouwers hun eigen lichamelijkheid in vraag stellen. In de jaren 60 vond de Amerikaanse kunstenaar Ed Ruscha het kunstenaarsboek opnieuw uit met zijn artists'books. In de vroege jaren 60 begon Ruscha met het creëren van wat Riva Castleman nog bookworks noemde [1]. Zijn bekendste en meest iconische werk uit die periode is Twentysix Gasoline Stations (1963), dat bestaat uit een reeks zwart-wit foto's van benzinestations langs de snelweg tussen Ed Ruscha's huis in Los Angeles en het huis in Oklahoma City waar hij was opgegroeid.

Ruscha's tweede boek, Various Small Fires and Milk (1964), verscheen een jaar na Gasoline Stations en verschilt op belangrijke punten van zijn voorganger. In tegenstelling tot het eerdere boek, dat onder of naast elke foto een bijschrift bevatte dat de namen en de locaties van de stations vermeldde, bevat Small Fires geen andere tekst dan de titel op de omslag en een copyrightmelding op de eerste pagina.

Various Small Fires and Milk is een in eigen beheer uitgegeven boek, en verscheen in een gelimiteerde oplage van 400 exemplaren. Het is een conceptuele oefening waarin vijftien zwart-witbeelden van vlammen of vuurtjes in een huiselijke context – kaarsen, fornuizen, sigaretten, lucifers, aanstekers, enzovoort – gevolgd door een groot glas melk als visuele woordspeling, en negen lege bladzijden.

Vier jaar later, in 1968 - een jaar van toenemend verzet tegen de Vietnamoorlog - verscheurde Bruce Nauman het iconische kunstenaarsboek van Ed Ruscha en stak het in brand. Nauman fotografeerde vervolgens zijn pyrotechnische eerbetoon om met het fotomateriaal een nieuw boek te vormen – een publicatie in de vorm van een tot boek gevouwen en ingebonden poster - getiteld Burning Small Fires.[3]

Various Small Fires en Burning Small Fires

In de vroege jaren 60 begon Ruscha met het creëren van wat hij zelf artist's books noemde. Zijn boeken behandelen uiteenlopende onderwerpen, van zwembaden tot parkeerterreinen, van palmbomen tot woestijnlandschappen, en ze belichamen met zijn vaak karakteristieke humor een subtiele kritiek op de consumptiemaatschappij.

De kunstenaarsboeken van Ed Ruscha werden aanvankelijk geclassificeerd als West Coast Pop art. Later noemde Sol Lewitt ze conceptuele kunst en werden er ook verbanden gelegd met de Amerikaanse traditie van fotodocumentatie die Ruscha op één lijn plaatst met fotografen als Walker Evans en Robert Frank.
Ruscha's kunstenaarsboeken zijn vaak minimalistisch van aard, en worden gekenmerkt door heldere en eenvoudige ontwerpen en het gebruik van alledaagse taal. Hij combineert afbeeldingen en tekst op een manier die de betekenis en interpretatie van beide elementen uitdaagt. De typografie is altijd een wezenlijk onderdeel van het ontwerp.
Zijn meest iconische werk uit die periode is Twentysix Gasoline Stations (1963). In 1964 volgde Various Small Fires, dat een reeks foto's van kleine vuurtjes bevat, zoals brandende lucifers, een acetyleenlasbrander en een man die een sigaar of een pijp rookt. De laatste foto is in zwart-wit en is een foto van een glas melk.

Terwijl Ruscha's statische beelden het verbranden behandelen als een dagdagelijks en betekenisloos onderwerp, herstelt Nauman het gevoel van rituele kracht dat vuur toen had in de cultuur van protest tijdens de jaren 60 [4].

[]

 

Bruce Nauman werd in 1941 geboren in Fort Wayne, Indiana. Hij woont in het noorden van New Mexico.
Bruce Nauman is een rusteloos inventieve kunstenaar. Sinds het einde van de jaren 1960 heeft hij ons begrip gevormd van hoe hedendaagse kunst onze ervaring van onszelf en de wereld kan weerspiegelen en becommentariëren.

Het werk van Bruce Nauman is veelomvattend in inhoud, vorm en materiaal. Nauman heeft zich vanaf de jaren zestig beziggehouden met performances, installaties, videokunst, sculpturen, tekeningen, neon-werken en kunstenaarsboeken. Hij was een pionier in beeldende kunst met elektronische media, installaties en videokunst. De relatie tussen de mens en zijn omgeving, la condition humaine of het menselijk tekort is een thema dat in Naumans werk het mens-zijn met al zijn basale kenmerken betreft zoals eten, drinken, pijn, communicatie, seks, dood etc.

Eleven Color Photographs (1966-1967/1970)

Bruce Nauman begon fotografie te gebruiken rond 1966, deels nadat hij in contact gekomen was met het werk van Man Ray. In Elf kleurenfoto's 1966-67, een portfolio uitgegeven door de New Yorkse galerist Leo Castelli in 1970, hield hij zich als een van de eerste  kunstenaars bezig met de mogelijkheden van kleurenfotografie, die tot het begin van de jaren 1970 voorbehouden bleef aan commerciële fotografie en snapshotfotografie. De werken, die eruit zien als documentaire foto's, tonen ofwel een actie ofwel een efemere 'sculptuur' die Nauman in zijn studio maakte, waarbij telkens een woordspeling of woordspeling voorkomt [15].

Naumans boek Clea rsky (1967-1968, na Pictures of Sculpture in a Room) bevat noch woorden noch beelden. Veel critici hebben gesuggereerd dat terwijl Ed Ruscha druk bezig was met het documenteren van gebouwen, zwembaden en parkeerplaatsen in Los Angeles, Nauman zijn camera omhoog richtte, op de lucht van LA (in dit boek en het vervolg, LA Air). Hoewel het waar is dat Naumans volgende werk een directe reactie zou zijn op Ruscha's boekwerken (Burning Small Fires), is Clea rSky naar verluidt gemaakt zonder camera. De full-bleed beelden van verschillende tinten blauw zijn gewoon inkt, geen foto's van de lucht zoals de titel suggereert.

Bruce Nauman:

«Clear Sky was a way to have a book that had only coloured pages- pictures of the sky. I like that idea that you were looking into an image of the sky, but it is just a page: you're not really looking into anything - you're looking at a flat page. LA Air was the same idea, but it was also a response to Clear Sky using polluted colours instead.» []

A Rose Has No Teeth (1966) – Lead, 7.5 x 8 x 2.25 in.

Eleven Color Photographs (1966-1967/1970) – Portfolio of eleven color photographs, various sizes, all approx. 19.75 x 23 in. edition of 8 Published by Leo Castelli Gallery, New York

Clearsky, 1968 – featuring full bleed photographs of clear skies in Los Angeles taken on different days. Published by Castelli Gallery, New York. 'Responding to artist's books by Ed Ruscha that depict Los Angeles icons, Nauman created two books of his own that focus on images of that city. This work presents photographs of sunshine while the companion volume [LAAIR / LA AIR (1970)] deals with smog.

Burning Small Fires (1969) – artist's book for which Nauman burned Ed Ruscha's book Various Small Fires and Milk (1964), photographed it, and edited a book of his own.

LA AIR (1970) – A soft-cover artist's book, featuring only 10 color illustrations [photographs] of the polluted Los Angeles skyline. It complements and extends the sky-blue pages of Nauman's earlier book CLEA RSKY (1968–69). No text.[4]

.