|
| Nieuwe
druiven van Zeuxis,
lithografie Alexandre Hollan | | Alexandere
Hollan
Men weet veel over het oog en weinig over het kijken. Men
weet hoe de gezichtsindruk wordt gesynthetiseerd en overgebracht naar de hersenen;
men begrijpt zelfs waarom, via een spel van complementariteiten en schakeringen,
kleur tot iets aangenaams zoniet moois kan worden - maar hoe verklaart men dat
onze blik door kleuren en vormen heen dringt om datgene te vatten waardoor het
ding niet enkel dat is, maar ook en vooral dat het er is, voor onze ogen; waardoor
in de uiterlijke verschijning het zijn-in-de-wereld zichtbaar wordt ? En toch
is het dat wat af en toe gebeurt. In de plaats van de analyserende gedachte, die
juist daardoor verloren gaat in almaar kleinere segmenten van de materiële
werkelijkheid, komt dan de sympathische act waardoor de wereld herademt, en wij
in haar.
Kunst op haar hoogst is deze transmutatie, waardoor een uiterst
eenvoudig, levengevend kijken mogelijk wordt. In een schilderkunst die vandaag
de dag op een gevaarlijke manier van het zintuiglijke wezen is afgewend, behoort
Hollan tot de weinige rechtvaardigen dank zij wie nog iets van het absolute door
boomtakken priemt, of fonkelt in het water van een bron. Want kijken is voor hem
peilen naar het punt binnenin datgene waarnaar hij kijkt, en vanwaar het wezen
zelf van het ding of de aanwezigheid zich verheft, zich vereent met zijn uiterlijke
vorm, en er uitstraling aan verleent: dan wordt zichtbaar wat baadt in
de
zee die het licht voorafgaat, zoals in herinneringen uit de kinderjaren of op
plekken die worden opgeroepen bij het lezen van grote gedichten, als van Wordsworth
of Nerval bijvoorbeeld.
Daaruit ontstaan deze prachtige zwarte en grijze tinten
waarmee
Hollan zijn grote boomgestalten oproept, waarin hij elke zomer weer
dieper probeert door te dringen, als ging het om een gebed dat aan een of ander
oneindig willekeurig ding genoeg heeft om het goddelijke te kennen en uit te drukken.
En in zijn stillevens is er de rode schittering die veeleer trilling dan kleur
is - en waar het oog nog aarzelt, hoor je die als grondklank, in de lijn van 'Als
je wilt zien, luister dan' uit de mystieke traditie, dit is het onvervangbare
voorland van elke ware schilderkunst. Hollan is op zijn manier een schilder van
iconen. Hij zoekt hoe onze verhouding tot het transcendente - of immanente, zoals
je wilt - in het beeld kan worden hernomen, ondanks de woorden die niet langer
weten; hoe de getransfigureerde verschijning door de stilte
van vormen opnieuw,
voor een dag, haar mediterende hand op onze schouder legt.
Yves Bonnefoy
vertaling Jan H. Mysjkin
| | | |
E
R G O P E R S U I T G A V E N
Yves Bonnefoy,
De druiven van Zeuxis, met drie lithografieën van Alexandre Hollan.
64 pagina's, 22 cm x 27 cm. 60 exemplaren gedrukt op vélin d'Arches, €
144.
L I T E R A T U U R
Yves
Bonnefoy, Sur un sculpteur et des peintres, Plon, 1989. Daarin ook de hierboven
opgenomen tekst over Hollan. Yves
Bonnefoy, La Journée d'Alexandre Hollan, Le temps qu'il fait, 1995. | |
| |
| | copyright
© ergo pers 2003 | | |
|
