Het Museum of Modern Art in New York presenteert met ED RUSCHA / NOW THEN, de meest uitgebreide retrospectieve tentoonstelling van het werk van Ed Ruscha. De tentoonstelling is georganiseerd in nauwe samenwerking met de kunstenaar en weerspiegelt zijn eigen interdisciplinaire aanpak. Er zijn meer dan 200 werken te zien, gemaakt van 1958 tot nu, in verschillende media, waaronder schilderijen, tekeningen, grafiek, fotografie, kunstenaarsboeken en installaties, die volgens een losse chronologie worden tentoongesteld.
De tentoonstelling belicht ook de voortdurende experimenten van de kunstenaar met nieuwe materialen en technieken, met tekeningen gemaakt met buskruit, airbrush-schilderijen van raadselachtige silhouetten en vintage drumvellen versierd met tekst.
Een blikvanger van de tentoonstelling is Ruscha's multisensoriële Chocolate Room (1970) die voor het eerst in New York te zien is. Het is Ruscha's enige installatie in één enkele ruimte. Gemaakt voor het paviljoen van de Verenigde Staten tijdens de 35e Biënnale van Venetië in 1970, vertegenwoordigt het een belangrijk moment in zijn gebruik van ongewone materialen, vooral door de indrukwekkende schaal van het werk, als door de beperkte houdbaarheid van het materiaal.
En het was volstrekt nieuw. Er was nog geen taal voor.

The Chocolate Room (1970)

Voor de Biënnale van Venetië in 1970 trok de helft van de 47 kunstenaars die waren geselecteerd voor het Amerikaanse paviljoen zich terug uit protest tegen de oorlogen in Vietnam en Cambodja. Ed Ruscha bleef echter in de dogenstad.

In die periode onderzocht hij allerlei ongebruikelijke stoffen die hij in zijn werk zou kunnen gebruiken en struinde hij plaatselijke supermarkten af op zoek naar nieuwe materialen. Uiteindelijk ziet hij kleine metalen tubes Nestlé-chocoladepasta die hem doen denken aan metalen tubes olieverf. Hij besluit chocolade als 'inkt' te gebruiken, en gesmolten chocolade te zeefdrukken op honderden vellen papier en die vellen te bevestigen op alle vier de muren van een museumruimte.
Dus verzamelden Ruscha en de kunsthandelaar-uitgever Brooke Alexander elke tube Nestlé-chocoladepasta die ze konden vinden. De meesterdrukker William Weege had zich geïnstalleerd in het Paviljoen en hij en Ruscha haalden de gesmolten chocolade door de zeefdrukpers, en drukten de siroop van cacao en zoete cacaoboter op het mooie handgeschepte Fabriano-papier. Ze sneden de randen bij en spijkerden de vellen vier rijen hoog op de wanden van het paviljoen. [3] Halverwege de zomer bezweken de vellen onder de hitte, vingerafdrukken en een invasie van mieren.
Na de Biënnale bleef Chocolate Room niet meer dan een legende, tot het in 1995 opnieuw werd geïnstalleerd in het Museum of Contemporary Art in Los Angeles.

Chocolate Room, een combinatie van process art of  processuele kunst, arte povera en minimalisme, is Ruscha's meest abstracte werk en misschien wel een buitenbeentje in vergelijking met de rest van zijn oeuvre. Het jaar voor de Chocolate Room in de Biennale van Venetië had hij de Stains portfolio gemaakt - papier beklad met allerlei vlekken, van kraantjeswater uit Los Angeles tot het sperma en bloed van de kunstenaar zelf. In Londen werkte hij aan News, Mews, Pews, Brews, Stews & Dues, zes woorden in een gotisch lettertype die gedrukt waren met organische substanties zoals asvet en taartvulling. Zo was de achtergrond van Pews een mix van koffie en Hershey's siroop [3]. Beide series documenteren de Chocolate Room in het MoMA en zijn er mooi opgesteld.
In een interview met Alexandra Schwartz blikt Ed Ruscha terug:

«I looked at it as an installation, as a walk-in room. Those were the limits on what I had to do when I was invited to the Venice Biennale. There was also an opportunity to do something with silkscreen printing, and there was an opportunity to have this one room there to myself. So I was weighing the one and the other, and that’s really how the Chocolate Room came about. At the same time, I had just come from London, where I did that portfolio called News, Mews, Pews, Brews, Stews & Dues. And so the Chocolate Room was tightly connected to that, like an extension of that, except it was like a total “Sensuround.»[5]

Ed Ruscha / Now Then: A Retrospective, The Museum of Modern Art, New York, 2023 | www.moma.org

ED RUSCHA / NOW THEN

The exhibition ED RUSCHA / NOW THEN is on view at MoMA September 10, 2023–January 13, 2024 | .Catalogue

| Ed Ruscha’s Chocolate Room | Watch a video about the science, skill, and patience that goes into papering a gallery with chocolate sheets.

| Installation images

| Ed Ruscha’s “The Information Man” | Read the artist’s 1971 text, in an excerpt from the ED RUSCHA / NOW THEN exhibition catalogue | www.moma.org

| Catalogue

 

The making of Ed Ruscha's Chocolate Room

Door de vergankelijkheid van het materiaal moet het werk elke keer opnieuw gemaakt worden. Na de oorspronkelijke presentatie in Venetië is het werk opnieuw vervaardigd voor latere installaties zoals in het Museum of Contemporary Art in Los Angeles dat het werk in 2003 ook aankocht.

Om het werk te realiseren in MoMA zeefdrukte de kunstenaar gesmolten Belgische chocolade (Callebout 811) op honderden vellen papier die de muren van vloer tot plafond bekleden. Ed Ruscha deed daarvoor een beroep op La Paloma Fine Arts, die Chocolate Room voor de presentatie in het MoMA ter plaatse realiseerde. Bekijk hier een film over de creatie van de Chocolate Room [2].

Ron McPherson runt La Paloma met zijn vrouw Edan en hun kinderen Robin en Daniel, waar ze samen werken aan grootschalige metalen sculpturen en andere installaties uit verschillende media. Ruscha vertrouwde de familie al vaker de productie en installatie van Chocolate Room toe, te beginnen in 1995 met de tentoonstelling 1965-1975: Reconsidering the Object of Art in het Los Angeles Museum of Contemporary Art waar de installatie voor het eerst werd gereproduceerd sinds haar ontstaan op de Biënnale van Venetië. MOCA kocht het werk in 2003 aan en sindsdien is het slechts een handvol keer opnieuw geïnstalleerd voor tentoonstellingen in MOCA, het Nevada Museum of Art, Anchorage Museum, Palm Springs Art Museum en Oklahoma Contemporary. Bij elk van deze versies werden Hershey's chocoladerepen gebruikt in plaats van de originele Nestlé-repen, maar in de kamer die nu in het MoMA staat, werd omwille van de kleur en consistentie gekozen voor Belgische Callebaut 811. Het werd de eerste versie in pure chocolade.

Ed Ruscha werd op 16 december 1937 geboren in Omaha, Nebraska. Zijn familie verhuisde in 1941 naar Oklahoma City. In 1956 verhuisde Ruscha naar Los Angeles.

Ruscha wordt vaak geassocieerd met Los Angeles en zijn werk wordt geplaatst binnen stromingen als Pop Art en conceptuele kunst, maar hij heeft de neiging om dergelijke etiketten met een satirisch, zo niet argwanend, oog te bekijken. Zijn kunst heeft ook antecedenten in dada, surrealisme en aanvankelijk ook in abstract expressionisme, maar was vooral van belang voor de conceptuele kunst. Zijn werk omvat schilderijen, tekeningen, grafiek, foto's en films.

Artists' Books

Ed Ruscha was een pionier van het kunstenaarsboek. Begin jaren '1960 produceerde hij een aantal baanbrekende artists's books.
In zijn boeken laat Ruscha elementen van de stedelijke ruimte van Los Angeles zien die kenmerkend zijn voor de stad, zoals benzinestations, parkeerplaatsen, apartementsgebouwen of palmbomen. Het zijn geen traditionele of typische motieven voor een fotoboek.

De 17 kunstenaarsboeken die Ruscha tussen 1962 en 1978 produceerde blijven definitieve klassiekers van het genre. Een buitenbeentje in deze reeks is Stains (1969), waarin Ruscha 75 bladen met vlekken van verschillende substanties samenbracht , zoals bijvoorbeeld fruit- en groentesappen, bloed en buskruit. Hier wordt zichtbaar hoe hij in plaats van olieverf ook andere materialen zoals tabak, chocolade en bloed, bramen- en wortelsap of chemische middelen als glycerine of thinner als artistiek medium zou gebruiken.

Ed Ruscha, Chocolate Room, Nevada Museum of Art in Reno, 2004